De orde van de dag

Mallorca blijkt dus net even Spaanser dan Duits. Het is geen nieuws, zoals alle emoties van de komende dagen zich keurig aan de voor dit soort volksgeluk voorgeschreven clichés zullen houden. Een overwinningsroes is als een kauwgumbel. Je moet er telkens lucht in blijven blazen, op gevaar af dat hij knapt, anders loopt onvermijdelijk de spanning eruit. Daarom aandacht voor Euskadi, waar minister-president Juan José Ibarretxe een truc heeft bedacht waar ze in Catalunya stikjaloers op zijn. De lehendakari, zoals de hoogste regeringsbaas in Euskadi mag heten, gaat het volk vragen of het zich te zijner tijd in een referendum over zijn zelfbeschikkingsrecht zou willen uitspreken. Een referendum kan alleen met toestemming van het nationale parlement worden uitgeschreven, en dat ziet dit parlement in deze kwestie absoluut niet zitten, maar een enquête naar de belangstelling voor onafhankelijkheid, een meningenpeiling onder de voltallige bevolking, dat moet kunnen, dacht Ibarretxe. Bovendien wil hij de burgers in één moeite door vragen om zich tegen het geweld van ETA uit te spreken. Vragen om vrede, wie durft daar op tegen te zijn? Afgelopen week ontving Ibarretxe’s nationale partij regionaal-parlementaire steun voor het idee, met dank overigens aan een enkel lid van de communistische partij van Euskadi, verklaard niet anti-ETA. Pro-ETA zijn is verboden. De draagstem was bedoeld om Ibarretxe en landelijk premier Rodriguez Zapatero, tot voor kort ongemakkelijke bondgenoten in de strijd om een voor Madrid aanvaardbare oplossing, tegen elkaar in het harnas te jagen. Dat lijkt te lukken. De regering is not amused door het plan, dat ze voor een goedkope verkiezingsstunt houdt. In Catalunya ondertussen juichen de linkse republikeinen en verenigd perspectief de Baskische volksraadpleging toe. En plena crisis económica is een constitutioneel opstootje meer dan welkom. Daar kan geen sportieve verbroedering tegen op.

Mallorca

Het was te verwachten, Catalunya is om. Ook hier wordt la selección roja hartstochtelijk gesteund. Om de steven door de wind te helpen benadrukken de media graag de cruciale inbreng van Catalaanse voetballers in het succes, waarbij voor het gemak Andrés Iniesta uit Albacete, spelend voor Barça tenslotte, en de door Barça begeerde canario David Silva, uitkomend voor het surrogaat-catalaanse Valencia, tot deze categorie worden gerekend. En dan heb je nog Dani Güiza van Real Mallorca, club van een ooit tot Catalunya behorend eiland waar niet te vergeten een sterk op Catalaans lijkende taal wordt gesproken. Afijn, over Mallorca gesproken, een finale tussen Duitsland en España vraagt als vanzelf om een feestelijk gerecht van deze bij Duitsers zo geliefde vakantiebestemming. Op het vliegveld van Mallorca, na Barajas bij Madrid het grootste van het land, worden alle aanwijzingen in mallorquin, castellano en Deutsch verstrekt. Op Mallorca verbouwt men amandelen, tomaten en vruchten. Schil en snij een mooie voorraad abrikozen en perziken. Schil ze eventueel niet. Bak twee grof gesneden uien met knofllok en mediterrane kruiden, voeg een flinke handvol grof verbrokkelde geroosterde amandelen toe. Doe er dan de vruchten bij en kort daarop een paar gesneden tomaten. Een teugje wijn geeft vocht. Laat het niet te lang sudderen. Kook naar eigen voorkeur een geinige pasta en maak pan con tomate klaar. Brood in plakken snijden en inwrijven met tomates de fregar, speciale extra sappige tomaten, met zout bestrooien en olie erover gieten. Bij dit alles ijskoude rode wijn. Mocht España winnen (en eigenlijk hebben we al gewonnen, ongeacht de uitslag van vanavond), dan treden we een nieuwe werkelijkheid binnen. En plena crisis económica legt het volk een nooit vertoonde eensgezindheid aan de dag. Ik hoop maar dat het niet te lang duurt. Eensgezindheid is een voedingsbodem voor angst. Verdeelde volken zijn gelukkiger. En dit is dan de laatste plato combinado van deze Eurocopa. Het was niet altijd eenvoudig uit de traditioneel beschikbare ingrediënten een eetbaar maal te tvoeren. De ondergrondse reiziger vertrouwt al jaren op diverse Aziatische keukens voor zijn smaakvervoering. Bovendien eet hij, zoals veel mensen, vaak hetzelfde. We betrekken onze producten van een wereldwijde voedselmarkt, maar voorzover we niet op traditionele kookkunst vertrouwen scheppen we al snel een eigen traditie waarin wat ooit experimenten waren tot het standaardrepertoire zijn gaan behoren. Een mens hecht aan begrijpelijkheid.

Ruilverkaveling

Bij het uitzendbureau voor taaldocenten fungeert de werkverdeler als spin in het web. Wie een klusje zoekt is volledig afhankelijk van zijn gunsten. De werkverdeler heet Vince en spreekt Spaans met een Australisch accent. Hij heeft een kaalgeschoren hoofd met vanaf het achterhoofd een lange neerhangende pluim, bakkebaarden, hier en daar een stuk metaal door zijn huid geslagen en een zilveren ring rond het stompje van zijn rechterduim. Wanneer ik aan het eind van de middag langsga, heeft Vince een kleine porro klaarliggen op zijn bureau om direct bij verlaten van het pand te kunnen opsteken. Vince is broodmager. Gisteren ontdekte ik waarom. Vince gaf een feestje voor docenten en personeel van het uitzendbureau bij hem thuis. Wij gingen erheen na eerst bij een Indiaas restaurant te hebben gegeten. Vince woont niet ver van Plaça Espanya, op de bovenste verdieping van een huis zonder lift. Eerst omhoog naar de planta principal, dan vijf verdiepingen voorbij en ten slotte de attico. 126 treden, vertelde Vince trots. Gemiddeld vier keer per dag loopt hij die trappen op. Het is zijn lichaamsbeweging. Eindelijk gearriveerd was onze beloning een riant terras met uitzicht over de lichtjes van de Eixample en daarachter de donkere schaduw van de heuvel. Een zacht briesje bracht allerlichtste verkoeling mee. Wanneer een vlaagje vat op de plantjes kreeg, dreef de nog wat zure maar al veel belovende geur van marihuana in onze neus. De reiziger dronk wijn en kwebbelde met collega’s. Allemaal kenden we Vince, maar elkaar kenden we niet. Veel van die vreemdelingen hebben al een lange geschiedenis van weg zijn achter zich. Bij eerste gelegenheid hebben ze familie, vrienden en hun jeugd achter zich gelaten en zijn over de wereld gaan zwerven. Het buitenlander zijn zit ze in het bloed, zogezegd. Nergens horen ze erbij. De reiziger voelde zich maar een eenvoudige landverruiler. Hij is hier toevallig terechtgekomen en nu zijn wortels steeds beter greep krijgen op de aarde ziet hij zichzelf niet zo snel weer weggaan. Beter zo, denkt hij.

Facelift

Het partijcongres van de Volkspartij van afgelopen weekend, dat een hete strijd beloofde te worden, heeft een eenvoudige zege voor partijleider Mariano Rajoy opgeleverd. Zijn ruk naar het midden, met een al eerder gepresenteerde nieuwe woordvoerster en nu ook een nieuwe tweede vrouw plus eerherstel voor de door de rechtervleugel door het slijk gehaalde burgemeester van Madrid, is door de leden zonder veel morren aanvaard. Dat is op zijn minst opmerkelijk te noemen. De kroonprins van de voormalige regeringsleider Aznar, die een zwakke oppositie met een kansloze verkiezingsnederlaag bekocht, heeft de oude rechtse garde aan de kant geschoven en kiest voor een gematigde koers waarbij samenwerking met de regerende socialistische partij niet op voorhand wordt uitgesloten. Verstandige politiek, zou je zeggen, maar wat doet Rajoy er dan nog? Die was zelf toch ook van de oude kliek? Een fraaie houdini-act, al met al. Er schuilt uiteraard een adder onder het gras. De volgende verkiezingen laten nog bijna vier jaar op zich wachten, dus is het wat vroeg voor een revolte. Laat Rajoy nog maar even zijn karakterslapte tonen, dan komt de opstand wel wanneer het nodig is. Tekenend is, zoals El País berichtte, dat daags na de verkiezingsnederlaag diverse internetdomeinnamen met het jaartal 2012 erin werden geclaimd. De meeste ervan vertonen weinig activiteit, maar esperanza2012.com is een gestaag groeiende database van laagbijdegrondse aanvallen. Daar moet toch een strategische bedoeling achter steken. Van de Arbeiderspartij ondertussen geen nieuws. Iedere week blijkt de crisis een klein beetje erger dan vorige week voorzien. De groeiverwachting zit al bijna op nul, de werkloosheid ruim boven de 10 procent. Langzaam komt de waarheid dichterbij. Waar het wel gezellig is, dat is op het ereterras bij de wedstrijden van la selección. Gisteren mocht vice-president Fernandez de la Vega zich laten omhelzen en vielen kroonprins en gemalin elkaar bijna onprotocollair in de armen. Aanstaande zondag mogen ZP en de rey elkaar eens stevig op de schouders slaan. Que viva España.

Plancha

De penalty waarmee Seks, zoals de Spaanse verslaggevers Cesc Fabregas hardnekkig blijven noemen, España voorbij Italië schoot, voert de Eurocopakoorts danig op. Voor het eerst in jaren geen penalties verloren, niet op 22 juni verloren, niet van Italië verloren en niet in los cuartos de final naar huis, aanwijzingen te over om de gedachte te voeden dat er deze keer wel eens wat in kon zitten. Dan moet wel voor de tweede maal met het herrezen Rusland worden afgerekend. Vorige keer lukte het met soep, voor vanavond gokt de ondergrondse reiziger op geroosterde groente. Verhit een plancha, giet er olijfolie over en bak in dunne, overlangse plakken gesneden bosui, paprika, aubergine, courgette, groene asperges (die zijn van zichzelf al dun en overlangs) en een handvol gekraakte teentjes knoflook. Niet kruiden, hooguit een beetje zout. Laat alles afkoelen en maak een salade van rucola, bosuien, walnoot, tomaat, olie en basilicum en leg er eventueel een plakje gesmolten geitenkaas met een paar druppels honing op. Bij dit alles een goed glas stevige rode wijn en brood. De groenten happen heerlijk weg. Laat ze als haring door de keel glijden. Drink vantevoren een glas vodka op de goede afloop. Hou voor de verlenging olijven en augurken, de echte, achter de hand. Deze al vaker aangehaalde echte, bittere augurken zijn in iedere Russische speciaalzaak te koop. Russische speciaalzaken vind je tegenwoordig overal.

Derby

In de zomer van 2003, toen de ondergrondse reiziger in de veronderstelling leefde dat zijn toekomst wel eens in Berlijn kon liggen, bezocht hij deze naar Duitse begrippen bruisende metropool in het hart van Europa voor een nadere kennismaking. Al gauw zou alles anders lopen dan afgesproken en kwam de reiziger in Barcelona terecht, maar goed, dat soort onzekerheid vormde in die dagen de kern van zijn bestaan. Met weinig geld en een notitieboekje op zak sjouwde de unverfroren reiziger de snikhete straten af. Alles wat zijn aandacht trok kwam op zeker moment in een of andere vorm in dat boekje terecht. Ook bezocht hij volop musea en cafés, galeries, boekhandels, gekke winkels, kerkhoven, enge stegen, beroemde gebouwen, wat niet al. Zijn favoriete lunch bestond uit een broodje falafel met een plastic beker of blikje bier, voor slechts € 2,50 op vrijwel elke straathoek verkrijgbaar in een ambulante snackbar. Met welgevulde maag toog hij dan verder tot de avond viel en het tijd werd een bioscoopje te pikken, alvorens nog wat te drinken en naar zijn tijdelijk onderkomen in Friedrichshain terug te keren. Het was op een van die avonden dat een alleenstaande moeder warme gevoelens bij onze reiziger wist op te roepen, overigens zonder dat deze ontmoeting de in zijn leven niet ongebruikelijke verstrekkende gevolgen zou hebben. De wedstrijd van vanavond doet als vanzelf de gedachten naar Berlijn teruggaan. Duitsland – Turkije heeft alle kenmerken van een stadsderby. Leg de falafel in een bedje van zuur, kool, wortel en augurken en zo meer. Drink er lekker bier bij en laat je zonder vooringenomenheid verrassen door de ontwikkelingen op het veld.

La verbena

El dia de Sant Joan, naamdag van de ondergrondse reiziger, begon gisteravond met la nit de Sant Joan en met de bijbehorende coca, cava en petards. Coca is zoet broodgebak met geconfijte vruchten en pijnboompitten, cava is champagne die zo niet mag heten en petards zijn rotjes. Ter verhoging van de feestvreugde worden op pleinen en aan het strand van takken, oude meubels en brandhout grote vuren aangelegd, om afscheid te nemen van het oude en met onbezorgd gemoed de zomer te begroeten. Ongeveer zoals in Oost-Nederland de wintergeesten met een paasvuur worden verdreven. Met Sant Joan knalt het vuurwerk beduidend harder dan met oudjaar, wanneer het maar een slappe bedoening is. La verbena, het nachtfeest, of in het Catalaans la revetlla, duurt inderdaad tot het ochtendgloren. In Finland, waar ze Juhannuspäivä ook uitbundig vieren en waar de ochtend al vroeg komt, gaan ze door tot niemand meer kan, ergens mid-juli. Sant Joan, tweede man van het christendom, kreeg dus de zomerse zonnewende toebedeeld, pal tegenover de schijnbaar voor onmogelijk gehouden winterwende, waarvoor het zwaartse geschut in stelling werd gebracht. De heilige maagd komt er maar bekaaid af met 15 augustus, het begin van de oogsttijd. Sant Joan is in Catalunya een veel grootser festijn dan in de rest van het land. Iedereen doet hier een puente, de maandag erbij nemen en vier dagen vrij. Dan nog even vijf weekjes door en het is alweer augustus, de maand dat alles stilligt.

Holy shit

De erfenis van Antoni Gaudí wordt verkwanseld, waarschuwt de stichting ter bevordering van kunst en ontwerp, FAD. De diverse restauratiewerkzaamheden die aan zijn nalatenschap plaatshebben, worden niet alle even zorgvuldig in de geest van de geniale zonderling uitgevoerd. De stekeligste doorn in het oog is La Sagrada Familia, de kerk die volgens velen maar beter onaf had kunnen blijven, als een monument van het eigenzinnig optreden van de diepgelovige bouwmeester. In je eentje een kathedraal bouwen, dat kan niet, hoe godvruchtig een mens ook wezen wil, en dat had de eeuwige boodschap van die raadselachtige steenklomp moeten zijn. Nu de kerk ontstuitbaar richting voltooiing gaat, wordt steeds duidelijker dat het eindproduct een bleke afspiegeling van de oorspronkelijke plannen oplevert. Ook de aanpak van Casa Batlló en het Palau Güell roepen vraagtekens op. De geheimzinnigheid waarmee de alweer twee jaar durende renovatie van de laatste is omgeven, doet de stijlpuristen het ergste vrezen. Het wordt tijd om een eind te maken aan de voortdurende schending van het auteursrecht van Gaudí, aldus een door FAD geopenbaard manifest dat is ondertekend door hoge bestuurderen van onder andere het MACBA, de Fundació Miró en de Fundació Tàpies en het museum Reina Sofía te Madrid. Misschien moest de Unesco maar eens ingeschakeld worden om te beoordelen wat er met de diverse door haar tot werelderfgoed uitgeroepen kunstwerken wordt uitgespookt. Wie nergens mee zit is de economie. De rijen voor de ingang worden er vooralsnog niet korter op.

Romeinse lusthof

Toen in het jaar 45 voor Christus de Romeinen heel Hispania aan zich onderwierpen, stuitten ze in het diepe zuiden, niet ver van zee, op een zwavelhoudende bron. Omdat hun legerleider zoals velen in die dagen syfilitisch was, bouwden ze er een badhuis. Een nabijgelegen dorpje kreeg de naam Casares mee. Ik was er elf jaar geleden. Een verzameling dicht opeengepakte witte huisjes met stoffige pleintjes, waar de enige opwinding door je eigen onrust werd veroorzaakt. Vanaf het kerkplein kon je in de verte Afrika zien liggen. Meer naar links was de aanstormende 21^ste eeuw zichtbaar. De partij GIL van de gelijknamige burgemeester van Marbella had inmiddels ook in de buurgemeente Estepona, waar Casares toe behoort, de touwtjes in handen. De talrijke hippies die op de berghelling in een verbouwde geitenschuur woonden en leefden van zon en wind, spraken hun vrees uit voor wat er allemaal zou kunnen veranderen in hun paradijsje. Inmiddels is er inderdaad een hoop gebeurd. De snelweg is doorgetrokken en in wat toen nog maagdelijke dalen waren zijn golf courts en luxueuze urbanizaciones verschenen. Een ervan, met historisch besef Valle Romana gedoopt, staat nu in de aandacht vanwege een bestuurlijk verrijkingsschandaal waaraan het college van B&W, bestaande uit de socialistische partij van Andalucía en de opvolgpartij van Gils beweging, zich schuldig zou hebben gemaakt. De snelle stijging van de onroerend goedprijzen van de afgelopen twee decennia is vooral veroorzaakt door de handel in concessies en onvoltooide projecten. Voordat een huizenkoper zijn peperdure woninkje betrad, hadden heel veel verschillende partijen er wat op verdiend. Omdat niet al die verdiensten even legaal waren, was het logisch dat ambtenaren en bestuurders tot medeplichtigheid werden verleid. De bouwgolf is voorlopig voorbij, maar daar achteraan zal de fraudegolf nog wel even doorrollen.

Tilt

Lang geleden, toen onder leiding van Louis van Gaal de jeugd van Ajax furore maakte in Europa, nam de ondergrondse reiziger die destijds nog in de Jordaan woonde bij een wedstrijd op tv een patatje pil. Patatje kopen bij de snackbar in de Willemsstraat, bekend van de slogan: honger als een wolf, vlug naar snackbar Dolf; onderweg naar huis een xtctje tussen de kiezen geduwd krijgen en met het frietje op de bank Ajax kijken. De tegenstander die avond was Ferencváros, de in groenwit gestoken roemruchte voetbalclub uit de wijk Ferencváros in het zuidoosten van Budapest. Toen eind negentiende eeuw de hoofdstad van Hongarije met Oostenrijks geld werd uitgebouwd tot het Parijs van het Oosten (er zijn evenveel Parijzen van het Oosten als Venetiën van het Noorden), kreeg iedere wijk de naam van een telg uit de keizerlijke familie mee. Ferencváros betekent Fransstad. De ondergrondse reiziger heeft een paar keer het knusse stadionnetje langs de Üllői út mogen bezoeken, in gezelschap van een vriend die er in de buurt woont en al sinds zijn vroegste jeugd de club toejuicht. Afijn, het spel werd die avond al snel een onbegrijpelijke flipperkast die de arme reiziger en zijn maten compleet op tilt sloeg. Met herhalingen meegerekend rolden de doelpunten als extra ballen op iets te vaak bespeelde kast over het scherm. Gelukkig duurde de wedstrijd maar een kwartier, anders was het nog dertig nul geworden. Wie de wedstrijd van vanavond liever van een afstandje beziet, waarmee de overtuiging wordt bedoeld dat je naar herhalingen zit te kijken, kan het beste op een mooie fles vodka vertrouwen. Eet er Russische augurken en zelfgemaakte friet bij. Wat er ook gebeurt, je geniet met volle teugen van je emoties.

Transactie

In een fraai koopmanshuis aan de Gran Via de les Corts Catalanes is een bankfiliaal gevestigd volgens het ooit door le Corbusier bedachte concept van een kant en klare en eenvoudig te vervangen eenheid. Zoals bij meer functionele bouwkundige ideeën is ook hier de gedachte dat aan nut en eenvoud een schoonheidsideaal ten grondslag lag volledig op de achtergrond geraakt. Modern functionalisme, dat is gevel weg, binnenwerk eruit rammen, laatje naar binnen schuiven en eventueel een deel van de gevel terugplaatsen omdat het moet van de gemeente. Het laatje bevat hier een in kleurloos tl-licht gevangen vriescel waarin menselijke wezens met de moed der wanhoop proberen iets van hun menselijkheid te bewaren. Voorin zit de dame van de kassa. Bij haar kun je eenvoudige transacties afhandelen of je belangstelling voor een financieel product bekend maken, waarna zij een van de verderop in de vriescel bivakkerende financieel productverkopers waarschuwt dat er iemand staat te popelen om een financieel gesprek op hoog niveau te mogen voeren. Het gespreksniveau, voor alle duidelijkheid, is eenduidig en uitsluitend met de hoogte van je bankrekening verbonden. Soms houdt een bezoeker zich niet aan het protocol. Binnenlopen en meteen doorbanjeren richting het bureau van een duidelijk niet erg drukke productverkoper: het lijkt misschien vanzelfsprekend, maar het is toch heus verboden. Dan moet de dame van de kassa, diep in haar hart een lief klein meisje dat ’s avonds naar Operación Triunfo kijkt, opeens streng optreden. Ze kan het goed, hoor, de banjeraars houden geschrokken hun schreden in en gaan gedwee op een bankje zitten wachten, maar zij zit nu met die emotie in haar lijf. Ze trilt ervan. Het liefst zou ze heel hard gillen, of haar favoriete liedje uit OT ten gehore brengen, het zou fysiek gesproken ook het verstandigst zijn, maar in de vrieskou heerst beleefde stilte. Dus slikt ze haar behoeften in en laat de adrenalinestoot als een premature opvlieger overwaaien. De reiziger, die een betrekkelijk zinloze transactie heeft aangegrepen als aanleiding voor een tochtje de stad in, ziet het gebeuren en heeft met haar te doen. Hij werpt haar een broeierige glimlach toe die haar vertrouwen in het sprookje dat haar leven heet herstelt. Tot de volgende keer maar weer. Daar doet ze het graag mee.

Angst en beven

De kwartfinales zijn bekend. Na het leuke voetbal van de afgelopen twaalf dagen is de zakelijkheid aan zet. Alles wijst op de onvermijdelijke finale Duitsland – Italië. In Catalunya vrezen ze er al voor. De wedstrijd tegen het eeuwig mazzelende moederland aan gene zijde van de zee wordt met angst en beven tegemoet gezien. Misschien draagt het bij aan het bescheiden enthousiasme dat de verrichtingen van la selección hier tot nu toe weten te wekken. Buiten het kroeggejuich om een doelpunt heb ik pas een keer een verdwaalde idioot op een brommer luidkeels España door de nacht horen schreeuwen. Scepsis slaat om in fatalisme. Toch hoop ik van harte dat España de finale haalt (na winst op Nederland in de halve), omdat ik zo graag wil ontdekken hoe mijn Catalaantjes dan reageren. Succes verbroedert. Een sprankje hoop bieden de woorden van Gianni Mura, medewerker van de Italiaanse krant La Repubblica, vanochtend in El País. In Italië hebben ze evenmin veel vertrouwen in een goede afloop, want Spanjaarden, zo is algemeen bekend, houden zich zelden aan de afspraak. Afijn, de eerste publieksfavorieten die de bietenbrug op mogen zijn de Portugezen. Dat riekt naar koolsoep. Fruit uien, wortels en knoflook in olijfolie. Voeg peper, zout, bladkruiden, een spaans pepertje en een kruidnagel toe. Snij wat je aan kool kunt krijgen in repen en duw in de pan. Beetje water erbij, groene wijn, tomaten, misschien wat gember en nog een aardappel. Laat het sudderen. Eet met brood en geitenkaas en drink een goed glas wijn. Mocht het anders lopen, bewaar dan een restje soep als basis voor een ragoût.

Geluk

Eindelijk breekt de zomer aan. De laatste buien zijn overgedreven, volgens de weerlui. De zwakker wordende golfstroom lijkt de buien steeds zuidelijker aan wal te waaien. Overal in het land was het koud en nat; zelfs in Andalucía verregenden de grote voorjaarsferia. Hoe dan ook, mooi weer is een prima aanleiding om voor España – Griekenland een stevige salade te bereiden. Kook wat aardappels in blokken. Snij uiten, paprika, tomaten en komkommer. Voeg een fijne combinatie van olijven en witte bonen toe. Olijven zijn hier te koop in het zuurwinkeltje, waar ook gepekelde vis is te krijgen. Voor bonen moet je in het peulvruchtenwinkeltje zijn, waar grote emmers vol geweekte witte, rode en bruine bonen, kikkererwten en wat dies meer zij verkocht worden. Neem voor de dressing alioli als basis. Sla een flinke hoeveelheid knoflook stuk en gebruik het vocht om met olijfolie handmatig op te kloppen tot een glazige mayonaise. Voeg dan een weinig zout en citroen toe. Je kunt het jezelf gemakkelijk maken door aan de olie een iets kleinere hoeveelheid melk toe te voegen en de mixer ter hand te nemen. Saus en groenten dooreenroeren en wat verse kruiden, basilicum, orgena, dille, peterselie, watjewil, toevoegen. Daarbij brood en een lichtgekoelde stevige rode wijn, zo een die rul over de tong rolt en de knoflook tot in de haarwortels door het hoofd verspreidt. Zoveel smaak vraagt om carajillo, koffie met een sloot brandy. Alle grote sherryhuizen hebben voor tien euro een lichtgesuikerde variant. Duurder en lekkerder kan ook, om langzaam weg te zinken in een staat van genageld geluk. Eventueel nog een jointje eroverheen en de donderdag kan vergeten worden.

Idioom

De chauffeursstakingen tegen de hoge benzineprijs zijn op hun retour. Voor vandaag wordt nog een laatste beleg van Madrid verwacht, elders herneemt het leven zijn gewone gang. Afgelopen vrijdag bereikte hier ter stede de chaos zijn hoogtepunt toen de taxichauffeurs, zelf ook energieslurpende vrije beroepsbeoefenaren, hun voertuig aan de kant zetten. De stakers hebben niet hun zin gekregen. De regering weigert een prijsgarantie af te geven. Er worden wat toezeggingen gedaan om de schade beperkt te houden, maar in principe staat iedereen er alleen voor. Daar valt wat voor te zeggen, maar het zou prettig zijn als de overheid in dat geval met iets meer enthousiasme alternatieve energiebronnen ontwikkelt. Fermheid wordt wel aan de dag gelegd tegenover de snel groeiende werkloosheid onder immigranten. Wanneer die met het hele gezin naar huis terugkeren, krijgen ze een mooie vertrekpremie mee. In Nederland heet zoiets een oprotpremie, maar in katholieke landen is het idioom veel minder met schuldbesef doordesemd. De eerste gegadigden om met een jaarinkomen terug te keren zijn de Roemenen. Die werkten massaal in de bouw en gebouwd wordt er de komende jaren niet meer. Toch zullen ze liever blijven, denk ik zo. Wat moet een mens in godsnaam in Roemenië? Misschien kunnen ze zich in navolging van hun landgenoten de zigeuners op de afvalverwerking storten. Ter ere van de Roma luidt het menu voor vanavond: open een vuilnisbak en eet wat erin zit. Wie dat eng vindt, kan spaghetti eten met een prutje van uien, zwarte olijven uit blik en veel knoflook. Pittig kruiden met peper en tijm en paprikapoeder. Drink er ijskoude rode wijn bij en serveer met een doorgedraaide komkommersalade. Kost haast niks.

Mededelingen

De verslaggeving die de tv ons biedt verdient na negen dagen voetbal een speciale vermelding. Ik zal me niet beklagen over de onzin die wordt uitgekraamd, want het is overal beroerd. Maar het idee om drie reporters in de commentaarbox te proppen moest wel tot problemen leiden. Er is een hoofdverslaggever die om de tien minuten verplicht de slogan van het station laat weerklinken: podemos ganar la Eurocopa. We kunnen het EK winnen. Bij elke wedstrijd, ongeacht wie er in het veld staan. Zolang España niet is uitgeschakeld, is het nog waar ook. De hoofdverslaggever wordt gevraagd en ongevraagd terzijde gestaan door de tweede man, ook wel analist genoemd, en dan is er nog het hulpje dat zijn kop moet houden en alleen mag doorgeven hoe de invallers heten. De man van de statstiek, zullen we maar zeggen. Deze mindundi, die met de in voetballand luisterrijke naam Maldini is getooid, neemt hier natuurlijk geen genoegen mee. Hij moet ook hogerop. En dus leidt het inbrengen van een verse kracht tot lange bespiegelingen over de tactische hersenspinsels van de coach, overigens zonder hout te snijden en meestal eindigend in een geërgerde blaf van de eerste man. Nog mooier gaat het op de radio toe. Daar zijn ze met z’n vieren. Twee ervan zijn belast met het voorlezen van de reclameboodschappen. Middenin een tot hysterisch geschreeuw leidende aanval wordt opeens uw warme aandacht voor een nieuwe auto gevraagd, liefst middels een prachtzin als: met deze vierwieler scoort u altijd. Daar zat je net op te wachten. Naar Duitsland – Oostenrijk kijkt de kokende reiziger evenmin uit, misschien omdat deze affiche hem steeds doet denken aan de vegetarische salade die hij eens in Beieren kreeg voorgezet. Met spekjes en room. Op zijn verbaasde blik reageerde de geblondeerde rondborstige serveerster (al niet meer zo piep) met Zuidduitse vanzelfsprekendheid: helemaal zonder vlees, dat wil toch niemand?

Op

De tonijnvissers van Cádiz vangen geen tonijn meer, vertelde een tv-documentaire. Tonijnvissen ging daar alsvolgt: met tien bootjes de zee op, een groot net uitwerpen en met z’n tienen in een kring langzaam dat net binnenboord trekken. Op het laatst hou je een soort van restaurantaquarium boordevol met vis over. De kenners hebben dan allang gezien dat er weer geen tonijn bij zit. Alleen maar klein grut, van die saaie vissen die goed zijn voor de soep en die weinig geld opbrengen. Wie nog tonijn wil vangen, moet verder de zee op. En hij moet een stevige lier meebrengen, want de tonijnen die er nog zijn worden steeds groter. Twee meter lang en zo dik als een enthousiaste bierdrinker is heel normaal. Inktvissen worden ook steeds groter; er gebeuren dingen waar wij geen weet van hebben in de oceaan. Keren de vissersbootjes in de haven terug, dan treffen ze aan de kade een Japanse tonijnkoper, in gezelschap van twee tonijnsjouwers en een tonijntolk. Overal waar wel eens tonijn aan wal wordt gebracht tref je Japanners die ervoor zorgen dat de moten binnen 24 uur in Tokio worden geserveerd. Als er dichter bij huis nog wat te krijgen was, zouden ze niet de halve wereld afreizen, denk je dan. Voor vanavond staat er niets op het menu. Wie toch wat wil moet maar een Zwitserse berggeit afschieten en op z’n Portugees bereiden. Goed aanbraden en dan met ui, wortels, knoflook, tomaten en bladkruiden en op het laatst aardappels en courgettes laten stoven in wijn. Geef het de tijd, want zo’n vrij levend dier heeft sterke spieren die niet snel uiteenvallen. Eerst de wedstrijd kijken met een olijfje erbij en dan eventueel rond middernacht aan tafel gaan.

Cambio climatico

Zweden bestaat voor het grootse deel uit naaldwouden. Ten noorden van Stockholm kom je eigenlijk niets anders tegen. Ik gaf er eens een lift aan een Let die in de bosbouw zijn brood verdiende. Hij vertelde over kou en duisternis en wilde dieren en dat de familie thuis van zijn arbeid leefde. Grote delen van Spanje zijn even leeg als Zweden. Bomen groeien er bijna niet. Zover het oog reikt zie je alleen maar stof. Vroeger schijnt het Iberisch binnenland met eikenwouden overdekt te zijn geweest. Toen besloot men rond Madrid een groot gebied kaal te slaan om bijtijds de vijand in het oog te krijgen. Het eerste klas eikenhout kon goed gebruikt worden voor de bouw van onoverwinnelijk geachte oorlogsvloten. Eenmaal met mensenhand op gang gebracht ontwikkelde de ontbossing zijn eigen dynamiek. Nu ligt Madrid in de woestijn. Vanavond treden het rode Spanje en het groene Zweden tegen elkaar in het strijdperk. Ze kennen elkaar nog uit de kwalificatie, toen ze ieder een keer wonnen. Dat wordt dus een gelijkspelletje, een resultaat dat het best te verdragen is met een tortilla onder handbereik. Snij aardappels in blokjes en bak ze in een centimeter olie. Voeg op het laatst een fijngesneden ui bij. Tussendoor kun je er nog een knol in werpen, dat heeft wel iets noordelijks. Hier te lande heb je de zoete boniato, die geeloranje van kleur is. Laat het baksel goed uitleggen. Sla een handvol eieren stuk en doe er zout en een snufje komijn bij. Aardappelen c.s. terug in de pan, eieren erover uitgieten en met een spatel voor een goede verdeling zorgen. Op tweederde omkeren. Dat gaat meestal fout, maar als het lukt heb je een heerlijke verrassing. Eet er bietensalade en knäckebröd bij en schenk ijskoude rode wijn.

De slakken zijn de klos

De aanhoudende staking van vrachtwagenchauffeurs zorgt voor lege winkelschappen. Vooral wat dagelijks over grote afstand wordt aangerukt, zoals vlees en vis en kaas en tomaten en aubergines, is bijna nergens meer te krijgen. Fruit en sperziebonen lukt nog wel, en blikvoer uiteraard. Dat vraagt als vanzelf om een maaltijd met hoog uit eigen tuin gehalte. Omdat Nederlanders liever bij de Fransen op bezoek gaan dan andersom (bron: CBS) vormt de Franse moestuin het vertrekpunt voor de dis van hedenavond. Nu komt de ondergrondse reiziger niet alle dagen in een Franse moestuin en moet hij uit tweedehands kennis putten, maar boontjes zullen er toch wel te vinden zijn. Slakken ook. Eerst een portie slakken dan maar en daarna een sperziebonensalade? Bij slakken horen olijfolie, knoflook en peterselie. In een stenen bakje in de oven en verder geen gekkigheid. Schenk er zware wijn bij, dat hebben die arme dieren wel verdiend. Daarna salade. De sperziebonen in stukken snijden en stomen. Hou ze een beetje knapperig. Kook een aardappeltje mee. Neem verder wat je in huis hebt: olijven, ui, komkommer, restanten augurk, een artisjokkenhartje wellicht. Maak een dressing van olijfolie, mosterd, yoghurt, dille, oregano, peper en zout en twee geperste tenen knoflook. Alles lekker door elkaar scheppen. Azijn is niet nodig als je wijn drinkt. Kies voor iets makkelijks, om na dat stevige begin de wedstrijd goed door te komen.

Succes verzekerd

Om in de groepsfase alle keukens aan bod te laten komen, moet je per groep een keuken driemaal opvoeren. Dat vereist de wiskunde. Omdat de Oostenrijkse keuken hem nooit bijzonder heeft kunnen bekoren, gunt de ondergrondse reiziger de rol van gastheer in groep B aan Duitsland, in de eigen achtertuin opererend tenslotte. Vanavond treden de Duitsers tegen oude politieke vrienden aan. Door als eerste Kroatië te erkennen, gaf destijds de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Genscher de Kroaten vrijbrief om met veel geweld de gehate Serven uit de Krajina te schoppen. Kroatië mag inmiddels etnisch eenkennig zijn, de keuken is dat niet. Een goede gelegenheid daarom om een even lekkere als eenvoudige Hongaarse voetbalmaaltijd op te dienen, lecsö. Bekend en geliefd bij bezoekers van de Plattensee. Snij een flinke hoeveelheid paprika’s en uien in niet te kleine stukken. Liefst zijn daar enkele hete paprika’s bij, zijn die niet te krijgen dan doet een pepertje goede dienst. Smoor ui en paprika in een rijke hoeveelheid olijfolie en gooi er twee gekraakte tenen knoflook bij. Geeft de paprika geen smaak af omdat die er niet in zit, neem dan je toevlucht tot poeder, liefst een combinatie van zoete en hete. Laat de lecsö lekker sudderen terwijl je eerste helft kijkt. In de rust afmaken met peper en zout en per persoon een ei plus een ei extra. Sla de eieren erdoor alsof je roerei maakt. En klaar alweer. Eet lecsö met noedels, gnocchi of macaroni kan ook. Opdienen op een diep bord, een bitter augurkje erbij en een flinke hoeveelheid lekker bier. Voor het eten op de afloop proosten met een glaasje pruimenbrandewijn. Valt altijd goed.

Zwitserleven

De oude stad, zoals het stadsdeel centrum hier heet, heeft een lijst opgesteld van plekken waar het prettig samenleven, de convivencia, onder druk staat. Maar liefst 24 puntos negros, black spots in ambtenarennederlands, zijn geïdentificeerd. Een aantal zaken valt op aan deze lijst. Allereerst natuurlijk dat hij is opgesteld. Waar heb dat nou voor nodig en waar leidt het toe? Twee keer nergens, zou je zeggen. Dit soort stukken verdwijnt na het wegebben van alle opwinding geruisloos in een lade. Ten tweede dat de historisch gezien black spot bij uitstek, Plaça Reial, op de lijst ontbreekt. Toen de ondergrondse reiziger nog bovengronds reisde was Plaça Reial de plek waar het gebeurde. Hier kon je op een hete zomerdag je ogen de kost geven aan de meest krankzinnige voorvallen en kon je je laten aanspreken om in een aangrenzend steegje een blokje xocolate te bemachtigen voor een aangenaam vervolg op het feestmaal. De tijden veranderen blijkbaar. Ten derde zijn veel wel genoemde plekken gezellige punten waar wel eens wat raars gebeurt maar waar het in het algemeen een prettig levendige bedoening is. Wat wil de moderne burger toch van het leven? Al even weinig inspirerend is de combinatie van vanavond, gastheer Zwitserland en Turkije. Dat wordt falafel met notenbrood. Koop de falafel kant en klaar. Alleen nog even in bakken. Frituren is niet nodig, een dun laagje olijfolie is genoeg. Snij er tomaat, ui, sla, olijven en paprika bij. Rasp voor de dip een halve komkommer en giet het sap af. Pers twee teentjes knoflook uit, voeg peper, zout, komijn, koriander en eventueel wat gember en sojasaus toe. Alles mengen en dan een paar eetlepels yoghurt erdoorheen scheppen. Opdienen op een bord met brood erbij, voor de liefhebbers nog een goeie lik sambal. Daarbij een pilsje of witte wijn en dan maar hopen dat het wat wordt. We gaan het zien.

La Roja

España zucht onder de staking van vrachtwagenchauffeurs. De defragmentatie in de transportsector van de afgelopen vijftien jaar heeft ervoor gezorgd dat veel rijders zelf hun vervoerskosten moeten betalen. Ze zijn immers zelfstandig ondernemer. Gaat de olieprijs omhoog, dan moeten ze maar zien hoe ze de meerprijs doorberekenen. Lekker concurreren, jongens. De neoliberale hebzucht die aan deze ontwikkeling ten grondslag heeft gelegen, keert zich nu tegen ons. De truckers hebben de handen ineengeslagen en het openbare leven lamgelegd. De benzine is al op en de supermarkten zijn morgen leeg. Hamsterwoede, hè? Mochten de benodigde ingrediënten nog te vinden zijn, dan is voor vanavond, wanneer La Roja tegen Rusland aantreedt, een borsjtgazpacho op zijn plaats. Haal een rijke verzameling rode groenten in huis: tomaten, paprika, bieten, rode kool, rode ui en misschien een worteltje. Kool en bieten moeten voorgekookt zijn of worden. Rasp of vermorzel voor de wedstrijd een uitgehard half stokbrood, meng er een snufje komijn en wat korianderpoeder doorheen en giet er een goed glas rode wijn of twee over uit. De rest kan in de rust worden gedaan. Haal alle groenten door de mixer. Voeg peper, zout, een geperst teentje knoflook en een ferme scheut lekkere olijfolie toe en roer dat natte broodmengsel erdoor. Nog even wat gehakte peterselie erover en alweer klaar. Opdienen met vers brood, olijven, bittere Russische augurken en een makkelijk wijntje. Over het resultaat van deze ongewone mix kunnen geen voorspellingen worden gedaan. Laten we het erop houden dat het mee of tegen kan vallen. De uitwerking zal in elk geval niemand onberoerd laten.

Spelinzichtverruimende pastaschotel

Voor de eerste kraker van het toernooi wil ik een verse tagliatelle aanbevelen, het liefst met truffels of paddestoelen bereid. Verse pasta kan precies in een rust worden gemaakt. Pan met zout water op het vuur en vier minuutjes laten koken. Dat haal je makkelijk. Daarbij een lichte bosuienwietmix. Gebruik van de bosuien alleen het groen. Snij zoals je wil, in vliesdunne schijfjes of in reepjes. Smoor in olijfolie met knoflook en peper en voeg al snel een vers kruidenmengsel toe van basilicum, een beetje tijm, oregano en per persoon een goeie joint aan biowiet, wat je maar gewend bent. De wiet goed fijnhakken. Wie een sterke maag heeft kan er nog wat gesneden zwarte olijven en kappertjes aan toevoegen. Bind de groenten met een lepeltje honing en een scheutje lichte rode wijn die lekker genoeg is om in de loop van de avond te drinken. Voeg bij van het vuur halen nog een handvol rucola toe, meng de tagliatelle erdoorheen en besprenkel met een weinig parmesaanse kaas. Wie niet tot de rust wil wachten kan vantevoren beginnen. Misschien is dat wel beter, dan doet rond de dertigste minuut, wanneer de veldverhoudingen onderhand duidelijk zijn, de spelinzichtverruimende werking zijn intrede. Kalmpjes glijdt de eerste helft naar de rust. Weet iemand hoeveel het staat? Lekker ijs met verse aardbeien of frambozen, als ze er al zijn, is op dit moment een ideaal toetje. Een scheutje likeur is wel op zijn plaats. Inmiddels zal de high vol aan de gang zijn. De rust duurt eindeloos en opeens is het weer begonnen. Je vindt het gras veel mooier dan het spel, ontdek je al snel. Eigenlijk hoop je dat ze ophouden, zodat je op je gemak naar de mat kunt kijken. Een opbollend net vangt je aandacht. Doelpunt? Weet iemand voor wie? Je besluit op de tweede herhaling, die meestal na tien minuten komt, te wachten. Hé, daar wordt alweer gescoord. Of was hem dat? Je bent de draad nu compleet kwijt. Het tussenstandblokje in de hoek van het scherm is vandaag onleesbaar wollig. Iemand bellen dan maar? Dan mag je hopen dat die ander ook dit recept heeft gemaakt, dat praat gemakkelijker. Nadeel is dat je er niet wijzer van wordt. Nou ja, wat maakt het uit. Het is maar voetbal.

Kein Bier

De Eurocopa is hier een zaak van de commerciëlen van Cuatro en zoals een commercieel station betaamt wordt de vaderlandsliefde tot misselijk makens toe uitgemolken. Een van de bijbehorende plattitudes is het zwakzinnige geloof dat wij alleen in de eigen ploeg geïnteresseerd zijn. En dus zendt Cuatro onder het motto bij ons zie je alles slechts een wedstrijd per dag uit en is er alleen op dagen dat España speelt een aanvullend programma met ongetwijfeld veel geschreeuw en weinig goals. Van een enigszins journalistieke benadering is totaal geen sprake. In de groep van Nederland is ervoor gekozen om de drie commercieel aantrekkelijkste landen elk twee keer in beeld te brengen. Dat betekent dat Roemenië in het perspectief van Cuatro simpelweg niet bestaat. Dat wordt nog schrikken wanneer die straks in de kwartfinale opduiken. Ook Kroatië, getipt als kanshebber, wordt niet de moeite waard gevonden. Het is om vreselijk opgewonden van te raken. Duitsland – Polen mogen we vanavond wel zien. De ondergrondse reiziger zet in op een stevige pot, in witte wijn gekookte zuurkool met nieuwe aardappelen. Neem een lekkere moezel, toch wel een flesje de man. Warm de zuurkool in een flinke scheut wijn op. Doe er in blokjes gesneden augurk bij, geen zure maar eerder een zoete of als je krijgen kunt bittere, en laat gedurende een paar minuten een kruidnageltje meekoken. Pas op dat de smaak niet gaat overheersen. Die augurken overigens mogen best een dagje in de wodka hebben gelegen, daar worden ze niet slechter van. Aardappels in de schil koken en dan in dikke plakken in roomboter bakken met rozemarijn en knoflook. Opdienen op een diep bord en dan een flinke kwak goeie hete Senf eroverheen, of anders mierikswortelsaus. We drinken er dus een moezelwijntje bij. Later in het toernooi doet zich vast nog wel de kans voor om een potje Weizenbraü te drinken.

Platos combinados

Ook hier begint vandaag de Eurocopa. Voetbal is bij uitstek geschikt om met een bord eten van te genieten. Je kunt halen op de hoek of bellen, maar leuker is zelf koken. Een zesuurwedstrijd is heel geschikt voor koken in de rust. In plaats van reclame kijken in vijftien minuten een heerlijke maal op schoot toveren. Het kan. Vandaag staat Zwitserland – Tsjechië op het menu en dat vraagt als vanzelf om een stevige kaasfondue op bierbasis. Om op tijd klaar te zijn kun je het beste makkelijk smeltende kazen nemen en voor het authentieke gevoel in elk geval wat Gruyère. Voor de rest is de kaaskeus een kwestie van snobappeal. Koop wel Tsjechisch bier. Urquell zal altijd lukken, maar misschien kun je Štaropramen of Gambrinus krijgen. Smelt de kazen in weinig bier en wat versgemalen zwarte peper. Voeg wanneer een dikke pap is ontstaan meer bier toe, zeker een halve liter per persoon. Probeer het mengsel niet te laten koken om overmatige schuimvorming te voorkomen. Snij ondertussen roggebrood af en kijk even of de tweede helft nog niet is begonnen. TV in de keuken is handig, maar het gevaar is dat je er nooit meer uit komt. Is de fondue klaar, dan is een klein glaasje Becherovka er doorheen wel heel lekker natuurlijk. Of wat je hebt, maar wel ten oosten van de lijn Keulen Bern. Eet smakelijk en drink er een goed glas pilsner bij. Rond de zeventigste minuut treedt gegarandeerd een diepe tevredenheid met de gang van zaken op het veld in.

Stoelendans

Het was de week van fiets, met een fietscongres in Hospitalet en tal van manifestaties om aandacht te vragen voor de levensbedreigende omstandigheden waaronder wielrijders over straat moeten gaan (het was ook de week waarin voor het eerst een dodehoekdode viel), en uitgerekend deze week werd het bicingnetwerk door een grote storing getroffen. De ondergrondse reiziger mocht het ook meemaken. Toen hij zijn kaart langs de scanner haalde deelde het scherm mee dat een fiets uit de rekken halen onmogelijk was. Een al geleende fiets terugzetten kon gelukkig nog wel, deelde het apparaat ter geruststelling mee. Dat wil ook wel eens voor problemen zorgen, terugzetten, wat dan een kwestie van verdeling is. Omdat niet alle fietsbewegingen elkaar opheffen, treedt bij sommige stallingen congestie op terwijl andere leegraken. Werknemers van JC Decaux rijden de hele dag met een oplegger op en neer om voor een adequate spreiding van de rijwielen te zorgen. Aangezien er altijd bicings op de weg zijn, is het meest voelbare effect van dit verdelingsprobleem dat het aanbod tekortschiet. Je komt bij een rek en er staat alleen nog een wanhopig exemplaar met lekke banden en kapotte remmen. Heel anders wordt het wanneer opeens een regenbui boven de stad losbarst, wat in dit a-typisch voorjaar schering en inslag is. Shit, regen, gauw m’n fiets wegzetten. Hier om de hoek weet je een rek. Verdorie, vol. Centrum, natuurlijk. Er rijden hier veel te veel bicings rond. Op naar de volgende dan maar. Ook vol. Daar aan de overkant is er nog een. Al vol. Je bent te laat. Alle stallingen zijn vol, iedereen zit veilig binnen en jij mag door de stortbui naar een buitenwijk waar vast nog wel een plekje vrij is. Hoop je.

Brommer

De kinderen krijgen hier al vroeg huiswerk mee. Thuis een uurtje opdrachten maken is in de derde klas heel gewoon. Om hun boeken te vervoeren hebben de leerlingen een mochilla, een rugzak. En om de jonge rug niet nodeloos te belasten is er het karretje. Het karretje bestaat uit een metalen geraamte met uitschuifbaar handvat, een plestik platformpje waarop de tas geplaatst kan worden en twee plestik wielen. Tas en kar zijn als onafscheidelijke eenheid te koop in speelgoedwinkels en de betere kantoorboekhandel. De tas op wieltjes is voor meisjes een handzaam gebruiksvoorwerp dat liefst met roze elfjes is versierd, voor jongens is het hun eerste brommer. De tirador is bedoeld om nonchalant stoer mee te doen, om kunstjes mee uit te halen en om bruut te behandelen. Wanneer jongens het na schooltijd op een lopen zetten, op dat uur van de dag hun favoriete bezigheid, zeilt en bonkt de tas op wielen achter hen aan. Zo goedkoop en eenvoudig uitgevoerd als ze zijn, zijn ze geen lang leven beschoren. Eerst breekt de steun gevende dwarsstang af, dan buigt om voor de gebruiker onverklaarbare redenen het frame steeds krommer en vervolgens schieten om de haverklap de wielen los. Je drukt ze snel weer op hun plaats, maar plestikmoeheid is een onomkeerbaar proces dat eindigt in een tot onbruikbaarverklaring leidend afgebroken klein hoekje. Dat weten de jongens nog wel van al die autootjes die hun vaders ondanks wanhopige smeekbeden niet konden herstellen. Dag tirador. Wat nu te doen met de nog mooie tas? Toch maar zeulen?

Een ernstige zaak

Als nieuweling die geen behoefte voelt zich in den vreemde bij landgenoten aan te sluiten (het woord migrant is zonder op een negatieve manier onderscheid te willen maken toepasselijker op mensen van buiten de EU die alle moeite ondervinden om hier een eigen plekje te verwerven), is de ondergrondse reiziger graag geneigd alles wat nieuw en anders is te omarmen. Toch mist hij sommige vanzelfsprekendheden, gewoon omdat ze zo praktisch waren en hij er in de loop van zijn al redelijk op lengte rakende leven aan gewend was geraakt. Neem nou de afwasborstel. Daar doen ze hier niet aan. Misschien dat ze in speciaalzaken te krijgen zijn, maar ik ben er nooit een tegengekomen. Hier gebruiken we sponsjes, met een ruwe onderzijde voor de aangekoekte resten. Het went, maar handig wil het niet worden. Het is zo direct, dat gekrab met de vlakke hand. Een steel schept aangename distantie tot de viezigheid. Afdruiprekken zijn hier evenmin veel zaaks. Klein en plat en ongeschikt om de gezinsafwas van een hele dag in op te stapelen. De overgevoelige reiziger hecht aan een goed rek, want afdrogen heeft hij in zijn jeugd genoeg gedaan vindt hij zelf. Dus sleept hij een Hollands druiprek met zich mee. Wanneer het kalkrijke kraanwater voor een bruine aanslag heeft gezorgd, gaat het voorwerp genadeloos een chloorbadje in om het weer voor een tijdje bruikbaar te maken. Dat is sneu voor het milieu, maar ja, dan moeten ze hier maar niet van die paternalistische afdrogenzultgijminirekjes verkopen.

Cadeautje

Zoonlief gaf op mijn verzoek de ober in het restaurant twee euro van het wisselgeld terug. Un regalo, zei hij erbij. Wij moesten lachen. Ik zei dat het propina heet. Er wordt hier niet bijzonder scheutig mee omgesprongen. Of laat ik zeggen, het is onder Catalanen geen populaire bezigheid. Ze doen alsof het tipgeven hun is opgedrongen door al die nieuwkomers die de afgelopen honderd jaar op hun landje zijn afgekomen. Met een eurootje hier of daar zijn ze wel klaar. Ik haal inmiddels, zoals uit de eerste zin blijkt, ook de tien procent niet meer. De Catalanen zijn vermaarde zuinigerds, om dit Noord-Nederlandse begrip te gebruiken en niet het kwaadaardiger vrekken of gierigaards. Over Catalanen worden dezelfde grappen gemaakt als over Schotten en Groningers en Nederlanders in het algemeen. Ze geven hun geld hier niet graag uit. Met rijkdom wordt niet gepronkt. Je ziet iemands welvaart aan de kwaliteit van de kleren af of aan een enkel sieraad dat stiekem een vermogen waard is. Het geld zit hoog tegen de heuvel op, in de zona alta in wijken als Sarrià en Sant Gervasi, en het blijft daar lekker zitten. La Vanguardia besteedde enige tijd terug een spread aan het fooigedrag van de Barcelonezen. Er werd geen oordeel geveld. Wel werd met licht geamuseerde verwondering vastgesteld dat het er elders heel anders aan toegaat. Men vergat niet te vermelden dat in veel landen het bedienend personeel voor zijn inkomen in hoge mate van het extraatje afhankelijk is. Hier vertrouwt men erop dat de loonvoorziening goed geregeld is. De wet gaat boven persoonlijk initiatief. Die indruk is niet altijd terecht. De obers houden de toeristen graag in het ongewisse over de heersende gebruiken.

Oefenduel

España oefende dit weekend tegen Peru. Het speelse middenveldspel oefende de stevig natrappende tegenstander weinig angst in. De rode brigade was eerder een druistige stier dan een geslepen matador. De verdediging maakte van elk balcontact een kolderiek moment en voorin kwam de laatste pass niet aan. Wel werd op het laatst nog gewonnen. Er zat weinig volk in het door de voetbalbond uitverkoren stadionnetje van Recreativo de Huelva. De opwinding werd verzorgd door twee Peruviaanse fans die het veld opholden om naar de familie thuis te zwaaien. Ze werden door de terreinbewaking met zachte hand overmeesterd. Het was tenslotte een oefenduel. De Eurocopa leeft hier nog niet. De sportkranten staan er uiteraard vol van, maar de supermarkten bieden geen geinige roodgele gadgets bij hun koopwaar aan en nergens hangen vlagen en vaantjes over de weg. Ook de cafépuien hebben nog geen gedaanteverandering ondergaan. Misschien dat het met de resultaten verandert, als die er komen. We zijn hier niet verwend. De groepsfase overleven lukt meestal wel, maar daarna is het meteen naar huis. Het verwachtingspatroon is deze keer niet anders. Er komt bij dat ostentatief nationalistisch vertoon, zoals in Nederland heel gewoon is, hier nog altijd als verdacht geldt. Warme gevoelens bewaart men liever voor de eigen regio. En terecht. Een mens is immers een product van de streek waar hij ter wereld is gezet of zichzelf in de loop van zijn leven heeft neergepoot. Nationale grenzen, hoe oud ook, zijn altijd tekenen van staatsmacht. De Spanjaard is in diepste wezen een anarchist en met anarchisten win je de oorlog niet. Toch zou het uit antropologisch oogpunt wel interessant zijn wanneer España de finale haalt. Eens kijken wat er dan gebeurt. Want tegen een feestje hebben ze hier in principe geen bezwaar.

Havaanse jongens

In Roselló om de hoek bij Passeig de Gràcia is onderin hotel Omm restaurant Moo gevestigd, eigendom van de kokende broers Roca die in Girona een restaurant met twee Michelinsterren runnen. De ondergrondse reiziger en zijn geliefde gingen er op uitnodiging van zijn zus een hapje eten. In de donker aangeklede ruimte was voor hen drieën een plekje gereserveerd bij een glazen wand waarachter licht in een soort van herbarium scheen. De prettig zittende zware stoelen werden door de bediening hulpvaardig onder de kont geschoven. De kaart bevatte klassieke Catalaanse gerechten. Wij kozen voor vis, waar wat betreft de reiziger een rode mits niet te zware wijn prima bijging. Het werd er een uit Ribera del Duero ten oosten van Valladolid, uitgeschonken in een glazen karaf. Na het smaakmakertje, een gedroogd mild pepertje met kabeljauwvulling en een krokant pasteitje, volgde het voorgerecht. De reiziger had berberechos gekozen, opgediend op een stenen tafeltje en zo vers dat zijn zus, die er eentje proefde, vroeg of ze misschien nog leefden. Er lag een frisse mayonaise overheen waarin bloemkelkjes waren gedrukt. Daarna een stukje merluza (=heek), gepresenteerd als een kunstig en lichtkrokant gebakken taartje. Niets was wat de kaart bij eerste aanblik beloofde. Het werd allemaal even discreet gebracht en weer weggehaald. Wij kregen het gevoel een besloten dineetje te genieten, zonder buren of pottenkijkers. Na afloop was er een toetje. De onvermoeibare reiziger waagde een viaje a la habana, een Cubaanse trip zeg maar. Die bestond uit een met roomijs gevuld chocoladerol, de sigaar, en grijze salmiak die naar sigarenas smaakte. Sigarenas, inderdaad, en wel zo sterk dat ik deze Havaanse onderneming de rest van de avond op mijn tong proefde. Hoe de smaak werd verkregen heb ik niet gevraagd en wilde ik liever niet weten. Het geheim van de kok mag best bewaard blijven.