Raak geschoten

Om het verzet in Catalunya te breken, liet generaal Franco in de nasleep van zijn militaire staatsgreep luchtaanvallen op Barcelona uitvoeren. Tussen februari 1937 en januari 1939 wierpen Italiaanse bommenwerpers meermaals hun lading af boven de stad. Die bommenwerpers kwamen van het al eerder veroverde Mallorca, een afstand die in die dagen juist te doen was voor een zwaarbeladen vliegtuig. In totaal zouden bij luchtaanvallen op Catalunya ruim 5.000 mensen omkomen, de meeste ervan in Barcelona. Bijzonder zwaar was de reeks bombardementen van 16 tot 18 maart 1938, nu zeventig jaar geleden en om die reden middelpunt van een kleine expositie over de aanvallen in metrostation Universitat. Te zien is onder andere hoe de burgerbevolking de metrostations als schuilkelder inrichtte. Een overzichtje van de moderne geschiedenis maakt duidelijk dat het sindsdien van kwaad tot erger is gegaan. De mens wendt zijn vernuft aan om zich uit te roeien. Overigens was het grote aantal slachtoffers in die maartse dagen, 1.300 in getal, voor een deel aan ongelukkig toeval te wijten. Op donderdag 17 maart wierp een eskadron enkele bommen af boven de Gran Via ter hoogte van de Rambla de Catalunya. Een van die bommen raakte een voorbijrijdend vrachtwagentje, volgeladen met explosieven. De ontploffing die daarvan het gevolg was veroorzaakte een rookpluim die de Italiaanse vliegeniers verbaasde en die beide oorlogspartijen in verlegenheid bracht. De leiding van de Catalaanse Republiek moest uitleggen waarom zulk gevaarlijk transport werd toegestaan op een dag met bombardementen, terwijl Franco zijn goede vriend Mussolini verzocht een beetje in te binden, want de resultaten bezorgden hem een slechte pers. Het verhaal van de 17de maart is nu te zien in de speelfilm Mirant al cel, naar de hemel kijkend, van Jesús Garay.